ในยุคที่ความยั่งยืนเป็นสิ่งสำคัญ เรามาทำความเข้าใจ LCA (Life Cycle Assessment) หรือการประเมินวัฏจักรชีวิต กันนะคะ
LCA (Life Cycle Assessment) หรือการประเมินวัฏจักรชีวิต เป็นกระบวนการวิเคราะห์ผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์หรือบริการตลอดทุกช่วงของวงจรชีวิต เพื่อให้ทราบถึงผลกระทบจากการใช้ทรัพยากรธรรมชาติและการปล่อยมลพิษในแต่ละขั้นตอน ตั้งแต่การสกัดวัตถุดิบจนถึงการจัดการของเสียอ้างอิงถึงมาตรฐาน ISO 14040 และ ISO 14044
ขยายความในแต่ละขั้นตอนของ LCA:
- การได้มาซึ่งวัตถุดิบ (Raw Material Extraction):
- ขั้นตอนนี้เกี่ยวข้องกับการสกัดและรวบรวมวัตถุดิบจากธรรมชาติ เช่น การทำเหมืองแร่ การเก็บเกี่ยววัสดุทางการเกษตร หรือการสกัดน้ำมัน วัตถุดิบที่ใช้ในผลิตภัณฑ์มีผลต่อการใช้ทรัพยากรและปล่อยมลพิษ เช่น การตัดไม้ทำลายป่า การใช้น้ำปริมาณมาก หรือการปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์จากการขนส่งวัสดุ
- การผลิต (Manufacturing):
- ในขั้นตอนนี้ วัตถุดิบจะถูกนำมาผลิตหรือแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ การผลิตอาจมีการใช้พลังงานสูง รวมถึงการปล่อยของเสียหรือก๊าซเรือนกระจก ซึ่งสามารถทำให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมได้ เช่น โรงงานที่ใช้ไฟฟ้าจากเชื้อเพลิงฟอสซิลจะมีการปล่อยคาร์บอนสูงกว่าที่ใช้พลังงานหมุนเวียน
- การขนส่ง (Transportation):
- ผลิตภัณฑ์จำเป็นต้องถูกขนส่งระหว่างขั้นตอนต่าง ๆ ตั้งแต่การขนส่งวัตถุดิบไปยังโรงงาน การขนส่งสินค้าไปยังผู้บริโภค ไปจนถึงการขนส่งไปยังสถานที่จัดการของเสีย ทุกครั้งที่มีการขนส่งจะต้องใช้พลังงานและทรัพยากร เช่น น้ำมันเชื้อเพลิง และปล่อยก๊าซเรือนกระจก
- การใช้งาน (Use Phase):
- ระยะการใช้งานของผลิตภัณฑ์เกี่ยวข้องกับวิธีการที่ผู้บริโภคใช้ผลิตภัณฑ์นั้น และระยะเวลาที่ใช้ เช่น รถยนต์ที่ใช้น้ำมันจะปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาในช่วงการใช้งาน หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ใช้ไฟฟ้ามากจะสร้างภาระต่อแหล่งพลังงานและมีผลต่อสิ่งแวดล้อมในระยะยาว การพิจารณาว่าผลิตภัณฑ์ใช้พลังงานและทรัพยากรเท่าใดในช่วงนี้เป็นส่วนสำคัญของ LCA
- การจัดการของเสียหรือการกำจัดผลิตภัณฑ์ (End of Life/Disposal):
- เมื่อผลิตภัณฑ์หมดอายุการใช้งาน จะต้องมีการกำจัดหรือจัดการของเสียที่เกิดขึ้น เช่น การรีไซเคิล การทิ้งขยะ หรือการเผาทำลาย หากผลิตภัณฑ์ถูกรีไซเคิล อาจช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมจากการต้องผลิตวัตถุดิบใหม่ แต่ถ้าผลิตภัณฑ์ถูกเผาหรือฝังกลบ อาจมีผลกระทบจากการปล่อยมลพิษ เช่น การปล่อยก๊าซมีเทนหรือคาร์บอนไดออกไซด์
ตัวอย่างการใช้ LCA เพื่อการตัดสินใจ:
- เลือกวัสดุที่ยั่งยืนกว่า:
- เมื่อทำ LCA พบว่าการใช้พลาสติกที่ทำจากแหล่งฟอสซิลทำให้เกิดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูง จึงตัดสินใจเปลี่ยนไปใช้วัสดุรีไซเคิลหรือวัสดุที่ย่อยสลายได้แทน
- ปรับปรุงการออกแบบผลิตภัณฑ์:
- การทำ LCA อาจทำให้พบว่าการเปลี่ยนบรรจุภัณฑ์ให้บางลงสามารถลดปริมาณวัสดุที่ใช้ ลดการขนส่ง และลดการปล่อยของเสียในระยะยาว
- เลือกวิธีการจัดการของเสีย:
- หาก LCA แสดงให้เห็นว่าการรีไซเคิลแบตเตอรี่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยกว่าการเผาทำลาย ก็อาจนำไปสู่การเลือกวิธีการรีไซเคิลแทน
